Socialisatie, er is al veel over geschreven. Ook ik heb er eerder een blog aan gewijd. Maar waarom dan in de herhaling wat dit boeiende onderwerp betreft? Een goede socialisatie kan bepaalde gedragsproblematiek voorkomen, daarom vind ik het persoonlijk zo belangrijk.
Hoe kan het dat je door een goede socialisatie gedragsproblemen kunt voorkomen? Dat heeft te maken met het aantal prikkels die je pup te verwerken krijgt. Door geur en geluid kan je pup dermate overprikkeld raken zonder dat we, in onze ogen, veel gedaan hebben met het kleine dondersteentje. Honden ruiken zo vreselijk veel beter dan wij! Denk bijvoorbeeld aan honden die ziektes opsporen bij mensen of honden die werken bij de douane en verdovende middelen moeten vinden bij personen of in bagage. Ook het gehoor van honden is veel beter ontwikkeld dan bij mensen. Omdat alles zo ongefilterd binnen komt bij je pup, kan hij snel hoog in de prikkels zitten waardoor je pup heel druk wordt of gaat happen. Eigenlijk is er dan gewoon één oplossing en dat is; slapen!
Het blijkt dat er nog veel onbegrip en onvoldoende kennis is. Helaas wordt er nog vaak verkeerd gehandeld en bestaan er heel veel bakerpraatjes over socialisatie, opvoeding en overprikkeling. Het socialiseren was jaren geleden een kwestie van je pup overal mee naartoe nemen zodat hij gewend raakte aan alle dagelijkse beslommeringen. Inmiddels weten we een stuk meer over socialisatie en de gevolgen ervan bij honden.
Een mooi voorbeeld is "de dolle 5 minuten" zoals ik ze noem. Daarover merk ik nog steeds dat men denkt dat de hond of pup die dag te weinig heeft gedaan en dus energie over heeft. Dit is een bakerpraatje! Het tegenovergestelde is waar; de hond is zo overprikkeld dat hij met zichzelf geen raad weet. De oplossing? Doorbreek die dolle 5 minuren en geef je pup rust in de bench. Laat je hondje slapen in een fijne rustige omgeving. Geef hem iets te knabbelen om het stressniveau te verlagen waarna hij tevreden in slaap kan vallen.
Overprikkeling en onderprikkeling
Een belangrijk onderdeel van socialisatie is het herkennen van overprikkeling en onderprikkeling bij je pup of jonge hond. Ik zal uitleggen waarom, maar eerst wil ik dieper ingaan op het socialiseren van een pup of volwassen hond. Sommige volwassen honden hebben weinig meegemaakt of komen uit een totaal andere situatie en zullen dus op een wat oudere leeftijd nog opnieuw gesocialiseerd moeten worden. Belangrijk is om te weten wat je pup of volwassen hond laat zien als hij iets spannend vindt, dat is de eerste stap.
Wat zijn signalen die je hond laat zien waardoor jij weet dat hij zich verre van comfortabel voelt?
Denk aan gapen, snuffelen op de grond, krabben, tongelen, trillen, last krijgen van haaruitval, pootje liften en uitschudden bijvoorbeeld. Zo zijn er nog een aantal voorbeelden en door al deze aanwijzingen laat je hond zien dat hij zich totaal niet happy voelt in een bepaalde situatie. Honden die enorm veel stress ervaren, kunnen uiteindelijk ook gaan bijten. Realiseer je dat je, als je hond uiteindelijk bijt, je alle signalen daarvoor (onbewust) hebt genegeerd of hebt gemist.
Wanneer mensen tegen mij zeggen: "Hij beet uit het niets?!" Dan weet ik dat men signalen heeft gemist of genegeerd voor langere tijd, waardoor de hond leert dat al deze signalen geen zin hebben en gelijk bijten dus wel.
Begin in stapjes
Stap 1 - Leer de signalen herkennen!
Stap 2 - De ene dag iets ondernemen, de andere dag rust geven. Met ondernemen bedoel ik wanneer je pup nog heel klein is, hem op de arm meenemen en een klein stukje in je straat lopen en weer naar huis. Daarna slapen en de volgende dag lekker je pup thuislaten om dit te verwerken. Zo ga je de prikkels opbouwen. De ene dag iets ondernemen en de andere dag is een "verwerkingsdag".
Stap 3 - Weet dat herhaling een goede basis geeft, elke keer nieuwe situaties zijn best heftig! Herhaal je procedure en wanneer je ontspanning ziet, voeg je pas iets nieuws toe.
Wanneer een pup of volwassen hond pas kort bij je in huis is, is alles eigenlijk nieuw om hem heen. Iemand in een rolstoel, iemand met een baard, een luide tractor die door de straat rijdt. Geef je pup dus de kans om alles goed in zich op te nemen. Je ziet vaak dat een pup op zijn kontje gaat zitten en alles eerst moet bekijken, geef hem die kans! Weet ook dat afstand van datgene wat je pup spannend vindt heel belangrijk is. Als er op een bepaalde afstand ontspanning is, kun je een stapje dichterbij komen.
Waarom deze langzame opbouw? En daar kom ik op mijn eerdere uitlating over gedragsproblematiek. Realiseer je dat dit kleine wezentje vaak zo uit een nestje wordt gehaald en vervolgens naar een situatie verhuist waarin er alleen tweebenige wezens rondlopen die een totaal andere taal spreken. En wij eisen vaak best veel, in de apps die ik regelmatig krijg, wordt vaak de vraag gesteld; "Hij wil niet zitten op commando?" Het pupje is dan vaak nog maar een paar dagen in huis en moet dan al van alles kunnen. Eigenlijk best raar, ervan uitgaande dat wij best lang doen over onze zindelijkheid, de eerste stapjes, leren praten, schrijven en dan ook nog leren voor een vak! Aan onze honden worden vaak bizar hoge eisen gesteld. Misschien iets om eens bij stil te staan...
Overprikkeling
Stel je voor; je wordt als kleuter in een kippenhok gezet, wat bedoelen die kippen toch met hun getokkel? Of zet een kleuter in Peking zonder geld, hoe moet jouw kindje duidelijk maken wat hij nodig heeft? Ik zie maar al te vaak dat mensen enorm onduidelijk zijn naar hun hondje en eigenlijk niet weten dat een hond let op jouw lichaamstaal en veel minder op jouw woorden. "Af, af, af!" wordt er dan gezegd binnen een paar seconden. Vervolgens; "Hij doet het niet?" Gebruik lichaamstaal bij wat je wilt en ook hier geldt; herhaal, herhaal, herhaal en gebruik kleine stapjes voor de vorderingen. Je kunt je voorstellen dat ook teveel druk, veel geuren op de plek waar je staat (honden ruiken echt zoveel beter dan wij...) en teveel tegelijk doen, mega veel prikkels veroorzaken. Als je dan geen rust inbouwt en zorgt dat je hond kan "ontstressen" door bijvoorbeeld te kauwen, kluiven of likken, is de kans groter dat er gedragsproblematiek ontstaat.
Welke processen in het lichaam van je hond zorgen er nou voor dat dit alles resulteert in gedragsproblematiek in meer of mindere mate? Op het moment dat je pup stress ervaart, komt er adrenaline vrij. Adrenaline heb je nodig om het lichaam klaar te maken om te vluchten of te vechten, maar op het moment dat je die adrenaline niet nodig hebt voor één van deze acties moet het lichaam dit ook weer verwerken. Dit doe je door je hondje rust te geven en iets om op te knagen of door bijvoorbeeld een likmatje te geven.
Doe je dit niet en krijgt je hond regelmatig te maken met stressvolle situaties achter elkaar, dan wordt uiteindelijk (bij onvoldoende of geen rust) cortisol aangemaakt. Dit is "het" stresshormoon bij honden. Het kan 5 uren tot wel 5 dagen duren voordat cortisol wordt afgebroken in het lichaam. Je kunt je voorstellen dat bij te weinig verwerking en te weinig rust er dus te lang cortisol in het lichaam zit wat niet kan worden afgebroken en dat dit uiteindelijk voor problemen gaat zorgen. Die gedragsproblematiek uit zich in hard bijten, veelvuldig blaffen, uitvallen, slopen, druk gedrag, om zo maar even een aantal "problemen" te benoemen.
Stel, je hebt een feestje met veel mensen en kinderen die door de tuin rennen. Er is harde muziek en je hond loopt ook gezellig door deze menigte. Je hond heeft al een opbouw van prikkels opgebouwd in de dagen ervoor en raakt zo overprikkeld door deze situatie dat hij op een gegeven moment over het tuinhek springt en een pup aanvalt die daar toevallig met zijn baasje loopt. Het kan soms meevallen, maar de schade kan ook niet te overzien zijn. In veel gevallen ontstaan hierdoor echt nare situatie die voorkomen hadden kunnen worden!
Door de hond zijn prikkels te laten verwerken van de dagen ervoor en tijdens dit feestje je hond een fijne rustige plek te geven (bijvoorbeeld in een bench met een kleed er overheen in een rustige kamer) met een Kong of iets anders om op te knagen, voorkom je dus overprikkeling.
Onderprikkeling
En dan is er ook nog "onderprikkeling", want ook dat bestaat. Onderprikkeling betekent dat je hond geen of te weinig uitdagingen krijgt. Ook dat is funest voor het gedrag van een hond en daardoor kun je dus ook gedragsproblematiek ontwikkelen bij je hond. Kijk altijd goed naar je hond, want iedere hond is anders. Voor welk ras heb je gekozen? Wat heeft je hond nodig? Wees je ervan bewust dat honden het fijn vinden om samen te werken en dat in die samenwerking een uitdaging moet zitten. Kies een hondensport die zowel je hond als jij leuk vindt om te doen en zorg er altijd voor dat jij de veilige haven voor je hond bent. Honden moeten de ruimte krijgen om te werken met hun neus, om te snuffelen. Ze hebben "hersenwerk" en gedoseerd beweging nodig om een goed en voldaan gevoel te krijgen.
In een eerdere blog schreef ik dat ik met mijn Border Collie pup naar Intratuin ben gegaan en dat iedereen mijn hondje (over haar bolletje) wilde aaien. De drukte in de winkel en dat aaien was teveel voor mijn pup. Dat aaien door vreemden en dan ook nog met een hoog stemmetje vertellen hoe leuk en schattig zij is, moet ik voorkomen. Want ik ben in zo'n situatie haar veilige haven! Vriendelijk vragen of men van haar wil blijven, best moeilijk, maar voor haar echt het allerbeste. Ze kan het zelf niet goed duidelijk maken. De meeste mensen herkennen namelijk de signalen niet. Dat bedoel ik dus met "een veilige haven". Opkomen voor je pup en alles doseren.
Wil jij ook een vliegende start maken met de opvoeding en socialisatie van jouw pup?
Doe dan mee aan de try-out van onze online puppytheorie! Voor slechts 15 euro krijg je alle informatie die je nodig hebt om jouw puppy de beste start te geven op het gebied van opvoeding, socialisatie en training!
